Uluslararası kurallar hazırlandıkları yılla anılır. SOLAS 74/78, MARPOL 73/78, COLREG 1972 gibi.
Denizde çalışma hayatını yeni esaslara bağlayan MLC 2006 da, mevcut ILO Sözleşmelerinin 70’e yakın bölümünün elden geçirilerek tek bir şemsiye altında toparlanmasıyla yeniden şekillendirilmiş ve 2006 yılında hazırlanmış bir kompendiyumdur.
Bu nedenle denizde çalışma esaslarını düzenleyecek ilk köklü ILO ürünü olacaktır, Uluslar arası Denizcilik İş Sözleşmesi-2006. MLC 2006 ile çalışma ortamı olarak gemi, gemiadamı ve işveren ilişkileri eskisi gibi olmayacaktır. Öncelikle, Deniz İş Kanununda boşluk olarak gözüken geminin işyeri olup olmadığı konusu MLC 2006 ile çözümlenmiş, gemi işyeri olarak kabul edilmiştir (K.IV).MLC 2006, gemiadamı için hem çalışma, hem yaşama ortamı olan gemilerin standardını yükseltmeyi ilke edinmekte; gemi maliklerinin haklı rekabet ortamında ekonomik entereselerini de korumaktadır. Gemi malikleri açısından ekonomik entereseleri güvenceye almak için de, haksız rekabeti önleyecek birörnek uygulama getirilmiştir.
Buysa, Konvansiyonun ayrılmaz parçasını oluşturan – özellikle – Kod hükümlerinde taraflar arasında denge kurarak sağlanmıştır.
MLC 2006’nın temeli bir dizi ana sözleşmelere dayanmaktadır. Bunlar içinde en temel (yani olmazsa olmaz) iki tanesi, sendikal örgütlenmeye, örgütlenme hakkının korunmasına ve toplu pazarlık hakkına ilişkin uluslar arası sözleşmelerdir. Dolayısıyla bu haklar, MLC 2006’nın da temel ilkeleri arasına girmiştir (MLC 2006: Dibağçe).
MLC 2006, taraflar (gemi sahibi örgütleri ile gemiadamı örgütleri) arası diyaloga ağırlık veren bir konvansiyondur. İlişkilerin diyalog yoluyla geliştirilmesi ve sonuç alınması MLC 2006’nın da temel ilkelerinden birisidir.
MLC 2006, denizde çalışma hayatını düzenler. Bu Sözleşmenin sacayağını da “gemiadamı örgütü”, “gemi sahipleri örgütü” ve “yetkili otorite” oluşturur (K.II(1)). Yetkili otorite, ülkeyi ILO’da temsil eden kamu kurumudur.
Uluslararası Denizcilik İş Sözleşmesi-2006, 500 GT’dan büyük ticaret gemilerine uygulanacaktır. Konvansiyon hükümleri bakımından geminin bir özel şirkete ya da bir kamu armatörüne ait olması arasında fark yoktur. Konvansiyon hükümlerinin uygulanacağı gemiler:
• Uluslararası yolculuk yapan gemiler ya da,
• Bayrak devletinden başka bir ülkenin limanları arasında çalışan gemiler’dir. Bununla birlikte, bir gemiye konvansiyon hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağı konusunda tereddüt oluşması durumunda yetkili otorite, ilgili gemiadamları ve gemi sahipleri organizasyonlarına danışarak karar verecektir (K.II(5).
Prof. Dr. Necmettin AKTEN