Beni yakından tanıyanların bu başlığı görünce “Bunun altında bir şey olsa gerek” diyerek okumaya başladıklarını tahmin etmek hiç de güç değil. Zira yıllardır gerek seminerlerde, gerekse derslerde veya danışmanlık görüşmelerimiz de olsun “Teslim şekilleri / INCOTERMS” konusuna verdiğimiz önemi bir kere daha vurgulamak istiyorum.
İngilizce tam şekli “International Commercial Terms” olan ve Türkçede “Teslim Şekilleri” olarak kullandığımız bu terimler, özüne dikkat edilerek kullanıldıkları zaman, sorun çıkması halinde, gerçekten bir kurtarıcı olabiliyorlar.
Neden Mi?
Çünkü uyuşmazlığa varan durumlarda, bizlere çözüm getirecek olan gerek tahkim müesseseleri, gerekse mahkemeler bizlerden delil istiyorlar. Her ne kadar taraflar dinlenip kararların verilmesinde beyanları dikkate alınsa da kararların asıl dayandığı unsurlar, ileri sürülen belgeler oluyor. Her zaman söylediğimiz bir şeyi yine tekrar etmek isterim; “İşler sorunsuz yürürse veya ortaya çıkan sorunlar tarafları fazla üzmeden halledilebilecekse, yapılan bazı yanlışların üzeri rahatlıkla örtülebilir veya göz ardı edilebilir.” Ancak bir de madalyonun öteki tarafına veya ayın karanlık yüzüne bir göz atalım. Ortaya çıkan sorun tarafların iyi niyetli çözüm arayışlarıyla ortadan kaldırılamayabilir. Tartışma konusu yapılan konular, hangi taraf haklı çıkarsa, öteki tarafı ciddi boyutta üzebilecek sonuçlar doğurabilir. Bu durumda yapılacak iş, doğal olarak çözüm için tarafsız bir kuruma, yani tahkime veya mahkemeye başvurmak olacaktır. İşte “Teslim şekilleri” dediğimiz terimlerin doğru kullanılıp kullanılmadığının önemi burada ortaya çıkıyor.
Kullandığınız teslim şekli hangi tür olursa vurgulanan iki önemli nokta vardır; bunların birisi riskler, diğeri ise masraflardır. Hangi risklerin kime ait olacağı ve hangi masrafları kimin üstleneceği konuları hayati önem taşımaktadır. INCOTERMS diye anılan “Teslim şekilleri” bu konulara açıklık getirerek, kullanılan teslim şekline göre, her iki tarafın da hangi risklerin kendisine ait olduğunu ve hangi masrafları kendisinin yapması gerektiğini bilmesini sağlamakta ve sınırlarını çizmektedir.
2010 yılında bitirilen çalışmalar 2011 yılı başı itibariyle, teslim şekillerinin (INCOTERMS) son şekli yayınlanmış ve adına da INCOTERMS 2010 denilmiştir. Bu yeni şeklinde 4 adet eski terim kaldırılmıştır. Bunlar DAF / DDU / DES / DEQ terimleri olup, INCOTERMS 2010’da kullanılmamaktadırlar. Kaldırılan bu iki terimin yerine DAP ve DAT terimleri getirilmiştir. Daha önce de sohbet konumuzun kapsamında olan bu değişiklikleri yeniden gündeme getirmekteki amacımız, internet denilen çok değerli amma dikkat edilmeden kullanıldığında bir o kadar da yanıltıcı olabilen dipsiz kaynakta, birçok sitenin teslim şekillerini hâlâ eski haliyle yayında tutmasıdır. İnternette dolaşan dostlarımızın bazılarının akıllarının karıştığını ve kavram kargaşası yaratıldığını görmekteyiz. Bu tür bilgiler için daha güvenilir olduklarını düşündüğümüz, özellikle resmi kurumların internet sitelerinin kullanılmasını tavsiye ederiz.
Bir araya geldiğimiz, konuşma ve sohbet etme fırsatı yakaladığımız ihracatçı dostlarımızdan bazılarının, bu konularda maalesef hâlâ eksik olduklarını gözlemliyoruz. Birazı ihmalden, birazı da meraksızlıktan kaynaklanan bu durumun yarattığı olumsuz sonuçlarla ilgili olarak anlattığımız ilginç olayları duyunca da, “Biz bayağı şanslıymışız” demek ihtiyacını hissediyorlar. Bundan sonraki sohbetlerimizde, teslim şekillerinin 2010 sürümünü yerimiz elverdiği kadar işleyip, sohbetimize katılan dostlarımıza bu konuda biraz daha yardımcı olmaya çalışacağız.
Şefik ERGÖNÜL
