Bu makalemizde gümrüklerin işlem akışını kısaca özetleyelim. Gümrük işlemine nasıl başlanır, dış ticaret şirketlerinin ve nakliye şirketlerinin gümrük işlemlerinin başlangıcında yapması gerekenler nelerdir vs. tarzı soruların cevaplarına bu makalemizde değinmeye çalışacağım.
Beyanın kelime anlamı bilgilendirmedir. Bu kısa açıklamadan yola çıkarak gümrük beyanını açıklayalım.
Gümrük beyanı; Alım-satıma konu olan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine alınması veya Türkiye Gümrük Bölgesinin dışına çıkarılması aşamasında devletin bilgilendirilmesidir.
Beyanname kişileri bağlayıcı niteliktedir. Ondan dolayı yazılırken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Örnek vermek gerekirse malın cinsi, kap adedi, brüt ve net kiloları ve mal bedeli gibi bilgiler mutlaka doğru ve dikkatli şekilde yazılmalıdır.
Gümrük beyan işlemlerini sıralayacak olursak;
1. İlk olarak taşıma firması kendi sorumluluğunda olan işlemi yapar. (Ör: Özet beyan hazırlar)
2. Ticaretçi firmalar faturasını, çeki listesini vs. hazırlar.
3. İkinci aşamadan sonra ihracatçı ya da ithalatçının beyan işlemlerine başlaması gerekir, eğer bunu kendisi yapmıyorsa bir gümrükleme firması ve gümrük müşaviri ilede çalışabilir.
4. Beyannameler gümrük idareleri kayıtlarına alınır.
5. Kayıtlara alınan beyannameler için o an ki duruma göre belge kontrolü veya fiziki muayene işlemleri yapılır.
Yukarıda saydığımız tüm aşamalar sorunsuz şekilde sonuçlanırsa beyanname kapatma işlemi yapılır…
Gümrük işlemleri dolaylı temsil ya da doğrudan temsil yolu ile takip edilebilir. Dolaylı temsile en iyi örnek olarak bir gümrük müşaviri verilebilir. Doğrudan temsilde ise ihracatçı ya da ithalatçı firma gümrük işlemlerini takip edecek kişiyi kendi bünyesinde çalıştırmaktadır. Gümrük müşavirleri yaptıkları her işlemden dolayı sorumlu tutulabilmektedirler. Doğrudan temsil yönteminde ise sorumlu kişiler eşya sahipleridir.
Beyannameye Eklenecek Belgeler
Gümrük idarelerine beyanname kabul aşamasında ve kabulden sonra sunulması gereken belgeler vardır.
Eşyanın tesliminden önce beyanname ile birlikte gümrük idaresine sunulacak belgeler; İthal araç karayolu uygunluk belgesi, kontrol belgesi, ithal lisansı, gözetim belgesi, peşin ödemelerde döviz alım belgesi (DAB) veya döviz satım belgesi (DSB)’dir diyebiliriz.
Kabul aşamasında ise; Orjinal fatura, ithal eşyasına ait kıymet bildirim formu, dolaşım belgeleri, çeki listesi, konşimento veya yük senedi, navlun faturası, sigorta poliçesi, fon alındı makbuzu, uygunluk yazısı örnek olarak verilebilir. Tabi bunlar işlemlerin ve gümrük rejiminin niteliğine göre değişkenlik gösterebilir.
Gümrük beyan işlemlerinin kısaca akışı böyledir. İlerleyen makalelerimizde bu konuya daha detaylı değineceğim.
Not: “Beyannameye Eklenecek Belgeler” kısmında Yrd. Doç. Dr. Ufuk SELEN hocamızın yazılarından alıntı yapılmıştır.
Yılmaz SANLI
