Uluslararası eşya taşımacılığında bir malın nihai alıcıya ulaştırılmasına kadar olan süreç için, lojistik firmasının müşterisinden taep ettiği taşıma ücretine navlun denir. Navlun, aslında denizyolu taşımacılığında kullanılan bir terimken, zamanla sadece denizyoluyla yapılan taşımalar için değil, dış ticaret işlemlerinde herhangi bir taşıma modu ile (denizyolu, karayolu, havayolu, demiryolu) yapılan taşıma hizmeti karşılığında ödeen bedele verilen genel bir terim olmuştur.
Tüm taşıma modlarında navlunun ithalatçı ya da ihracatçı tarafından ödenmesi ICC (International Chamber of Commerce) tarafından standart hale getirilmiş teslim şekillerine (INCOTERMS) göre belirlenir. Örneğin; EXW (Exworks) teslim şekline göre taşıma bedelini ithalatçı öderken CPT (Carriage Paid To) teslim şekline göre ihracatçı ödemektedir.
Navlun tüm taşımacılık modlarında kullanılan bir terim olmasına rağmen, bugünkü yazımızda karayolu taşımacılığındaki navlun hesaplamasını ele alacağız. Taşıma bedeli, bir ürünün satış fiyatını belirleyen en önemli maliyet kalemlerinden birisidir. Karayolu taşımacılığındaki eşyaların miktarı ve araç içinde kapladığı alana göre navlun belirlenmektedir.
Sevk edilecek yük, bir müşteriye ait ve aracın tamamını dolduracak büyüklükteyse bu yük komple yük olarak adlandırılır ve navlun komple tırın kiralanma ücretidir. Bu ücret, gidilecek mesafeye, güzergaha, geçilecek transit gümrük sayısına ve piyasa rekabet koşullarına göre belirlenir.
Komple yükler dışında “parsiyel” yükler vardır ki. Önümüzdeki yazımızda karayolu taşımacılığında çok karıştırılan bir konu olan “parsiyel” navlunların hesaplama biçimlerinden ve formüllerinden bahsedeceğim.
* Uygulamada Navlun Hesaplama Nasıl Olur? 2. Bölüm Yazısı
Arzu DURUSU
