Kombine Taşımacılık (Combined Transport), tek ve aynı taşıma ünitesi veya aracıyla birden fazla taşımacılık türü kullanılarak yapılan taşıma şeklidir.
Kombine Taşımacılığın Amacı
Başarılı bir taşımacılıkta göndericiden alıcıya kadar çeşitli aşamalar söz konusudur. Bu aşamaların her birinin kendine özgü özellikleri vardır. Kombine taşımacılıkta temel amaç her türlü işletme içi ve işletmeler arası taşımanın bir taşıma zinciri oluşturarak rasyonel bir şekilde gerçekleştirilmesidir.
Kombine taşımacılığın gerçekleşmesi aşamasında teknolojik, organizasyon, fiyat politikası ve hukuki entegrasyon bir bütün olarak ele alınmalıdır. Burada taşımacılık işlemleri birbiri ile koordineli olarak sürdürülür. Tek bir taşıma şeklinin kombine taşımacılıkta yeri yoktur.
Kombine Taşımacılık Çeşitleri
1.Fonksiyonel Taşıma Türü: Birbirini takip eden yükleme ve taşıma işlemleri zincirin bir halkası olup, mal akımı bağlayıcı bir unsurdur . Burada malın taşınmasında ikiden fazla araç kullanılmaktadır. Bu taşıma modelinin en temel özelliği, her bir yükleme ve taşıma işleminin üretim teknolojisinin özelliğine göre yapılmasıdır.
2.Müessesevi (Institutionale) Taşıma Türü: Taşımacılık işlemine katılan gerekhukuki gerekse ekonomik açıdan tamamen bağımsız olan işlemlerin hâkim olduğu piyasa ekonomisinde müessesevi taşıma zinciri oluşturulmaktadır.
Müessesevi taşımacılık türü üç şekilde gerçekleştirilebilmektedir.
1. Malı gönderen bir taşıma firması ile anlaşır ve bu firma taşıma türünde kullanılacak araçların tümünü kendi araçları ile tamamlar.
2. Gönderici taşıma zincirinin bütün unsurları ile ayrı ayrı sözleşme yaparak malın alıcısına ulaşmasını sağlayabilir.
3. Gönderici sadece zincirin başındaki unsurla anlaşma yapıp; bundan sonraki aşamaları birbirini takip eden işletmeler aralarında teker teker sözleşme yaparak devam ettirirler. Taşıma zincirinde yer alan ve taşıma hizmetlerini veren firmaların birbirleriyle uyumlu olması halinde kombine taşımacılığın kullanılması etkili olabilmektedir. Aksi halde verimlilik yerine sorunlarla karşılaşılabilmektedir.
Çoklu Taşımacılık (Multimodal Transport)
Çoklu Taşımacılık (Multimodal Transport), farklı taşıma üniteleri veya aracıyla, birden fazla taşıma türü kullanılarak yapılan taşıma türüdür.
Modern çoklu taşıma konteynerlerin ortaya çıkması ile gündeme gelmiştir. Standart kap niteliğindeki konteyner, yük için hem ulaştırma aracıdır; hem de ambalaj görevi görür. Ayrıca, taşıyan açısından bir yatırım olan konteyner genellikle, çoklu taşımanın ana malzemesini olarak kullanılmaktadır. Çoklu taşımanın ilk uygulamacıları konteyner operatörleridir. Çoklu taşıma bir yükün, satıcıyla alıcı arasında, en az iki taşıma sistemiyle ve tek yük senediyle taşınmasıdır.
Çoklu taşımanın uluslararası alanda yapılmasının yanında bir ülkenin ulusal sınırları içinde de uygulanabilmektedir. Günümüzdeki uygulama, ağırlıklı olarak, uluslararası çoklu taşıma yönündedir.
Birden fazla taşımacılık sistemine yatırım yapılması ve modern teknoloji kullanılması nedeniyle, fazla sermaye gerektiren bir yatırım türüdür. Bu yüzden taşıma hizmetinde kullanılacak taşıtlar ve altyapı pahalı yatırımlar gerektirmektedir. Çoklu taşıma ilk önce sanayileşmiş ülkeler arasında gelişim göstermiş, bugün ise tüm dünyada yaygınlık kazanmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde kaynak bulma yönünde çalışmalar yapılmaktadır.
Çoklu taşımanın önem kazanmasında elleçleme tekniklerindeki gelişmelerin payı da etkili olmuştur. Özellikle de “birim yük” boyutlarındaki büyüme ve standartlaşma etkin rol oynamıştır. Bu yolla gemilerin hem limanlarda kalış süresi azalmakta; hem de elleçlenen birim yük miktarındaki artış sayesinde bu amaca uygun gemilerin hizmet verimliliği iyileştirilmiştir.
Modlar Arası Taşıma (Intermodal Transport)
Taşıcıyının taşımanın bütünü veya bir bölümünden sorumlu olduğu, birden fazla taşıma türü veya aracının kullanıldığı taşımadır. Uluslararası alanda Modlar Arası Taşıma (Intermodal Transport) olarak ifade edilir. Örneğin; demiryolu – karayolu, karayolu – havayolu veya denizyolu – demiryolu. Modlar arası taşımada, taşıma türü ile ilgili sorumluluğun nasıl paylaşıldığına bağlı olarak, farklı taşımacılık belgeleri düzenlenmektedir.
Modlar arası taşımacılıkta taşımayı organize eden Freight Forwarder veya taşıyıcı sadece kendisinin gerçekleştirdiği taşımanın sorumluluğunu üstleniyorsa, bu taşıma türü “Bölümlenmiş veya Parçalı Taşıma (Segmented Transport)” olarak adlandırılır.