Şirketlerde, nakliyat sigortalarının satınalması da genellikle lojistik departmanlarının sorumluluğunda olur. Peki, bir nakliyat sigorta poliçesi düzenletirken nelere dikkat etmek lazım?
Bunu aşağıdaki gibi 2 şekilde özetlemek mümkün olabilir.
1) Sigortanın Kapsamı
2) Poliçenin Muafiyeti
Sigortanın kapsamı; Geniş, dar ve tam ziya olarak özetlenir. Dar kapsamda malzeme sadece araç üzerinde seyir halindeyken oluşabilecek hasarlardan sigorta şirketi sorumlu olur. Hâlbuki bir nakliyede en büyük risk, yükleme, boşaltma ve aktarma esnasındadır. Yani tüm bu riskleri gözeten geniş kapsamlı bir teminat önemli olabilir. Tabi burada ödenecek prim daha yüksektir ve bunun karşılaştırmasını sigortalı firma iyi yapmalıdır. Ama mal bedeli yüksek bir emtea için multimodal, yani çoklu bir taşıma modeli kullanılacaksa kesinlikle geniş kapsamlı bir poliçe tercih edilmelidir.
Örneğin; Türkiye’deki bir ithalatçı, Almanya Frankfurt’ta yerleşik bir firmadan mal bedeli yüksek endüstriyel bir malzeme satınalmış ve teslim şeklini de “FCA Frankfurt” olarak anlaşmış olsun. Malzemenin ebatları ve tonajı sebebiyle büyük ihtimal denizyolu sevkiyat tercih edilecektir. Burada malzemenin bir karayolu ön taşıma ile Frankfurt’tan Hamburg Limanı’na getirilmesi gerekir. Hamburg’ta gemiye bindirilecek, uzun bir gemi seferinden sonra Derince Limanı’nda gemiden indirilecektir. Gümrüklemenin bitmesine müteakip de malzeme, Ankara’daki işletmeye yine karayolu bir son taşıma ile sevk edilecektir. Tüm bu Almanya ve Türkiye’deki iç taşımaları, yükleme ve boşaltmaları, limanda beklemeleri teminat altına alan geniş kapsamlı bir poliçe büyük önem ifade eder.
Ayrıca sigorta şirketi, bu tip kritik gördüğü malzemelerin taşınmasında “survey” şartı da isteyebilir. Bu durumda bir (third party) gözetim firmasından bir yetkili, sevkiyatın belli noktalarına gidip, yükleme ve boşaltma operasyonlarının düzgün bir şekilde yapıldığını, malzemenin yüklenen araca uygun şekilde sabitlendiğini rapor altına alması gerekecektir.
“Tam Ziya” ise, taşınan emteanın tamamının zayi olması durumunda sigorta şirketinin sorumlu olduğu poliçe şeklidir. Yani geminin batması, tırın yanması vs. durumlar halinde işler olabilir. Bu durumda malın sadece belli bir kısmı hasarlanırsa teminat harici olacaktır. Bu yüzden çok tercih edilen bir sigortalama değildir.
Poliçe düzenletirken diğer önemli konu da, poliçenin muafiyetidir. Muafiyet, hasarın %10, %20 gibi belli bir oranı olabileceği gibi, 10.000 usd, 20.000 usd gibi sabit bir rakam da olabilir. Muafiyet ne kadar düşük olursa, hasar vuku bulduğunda sigortalının tazmin edeceği miktar o kadar yüksek olacaktır.
Yine bir örnekle açıklamaya çalışırsak; bir malzeme son varış yerinde araçtan indirilirken vincin kancasından düşmüş olsun. Bu durumda üretici firmadan veya bu konuda uzmanlaşmış bir tamir firmasından tamir ekibi çağrılacak ve ekipman tamir ettirilecektir. Tamir faturası da örneğin 30.000 usd tutsun. Geniş kapsamlı bir poliçede, boşaltma da sigorta kapsamında olacağından bu poliçedeki muafiyet tutarına bakılacaktır. Burada muafiyet, sabit bir rakam, örneğin 20.000 usd ise, sigortadan tazmin edeceğiniz tutar kalan 10.000 usd ile sınırlı olacaktır.
Poliçede muafiyet, oran üzerinden ise, örneğin hasarın %20’si ise, muafiyet 30.000 usd üzerinden 6000 usd olacaktır ve sigortalı firma, muafiyet düşüldükten sonra kalan kısım olan 24.000 usd talep edebilecektir.
Tabiki, muafiyet düştükçe poliçe düzenlenirken sigorta firmasına ödenecek prim yükselecektir. Yani firmalar, bu hesabi iyi yapıp, az prim yüksek muafiyet mi, yüksek prim düşük muafiyet mi karar vermesi gerekir.
Savaş, grev, kargaşalık ve halk hareketleri gibi riskler, standart nakliyat poliçelerine dâhil değildir ve sorunlu bölgelerde (sigorta firması kabul ederse) bunlar ek prim ile poliçeye ayrıca eklenebilir.
Nakliyat sigortaları sefer başına yapılır. Ama rutin sevkiyatları olan sigortalılar, yıllık abonman poliçeleri düzenletebilir. Abonman poliçe ile bildirimde gecikme, atlama ve ihmallerin doğuracağı sıkıntılar da ortadan kaldırılmış olur.
Önemli Not: Nakliyat sigortaları sefer süresince malınızı korumaz.Aslında hiçbir sigorta, teminat altına aldığı bir ürünü korumaz.Sigortalar, sadece hasar sonrası zararınızı karşılamanızı sağlar.Bu konunun kafalarda hala oturtulamadığını gördüğüm için ayrıca belirtmek istedim.
Ahmet CORA
