Antrepolar Hakkında Genel Bilgi
Gümrük antreposu; gümrük gözetimi altında olan eşyanın ve izin verildiği takdirde ihraç eşyasının konulduğu genel ve özel tipli depolardır.
Genel antrepoya herkes eşyasını katabilir ancak özel antrepoya sadece antrepo işleticisinin eşyası konmaktadır.
Genel ve özel antrepolar toplam 6 tipte incelenir. A, B, C, D, E, F tipi antrepolar olarak adlandırılmaktadırlar. Bunlardan A, B ve F tipi antrepolar genel; C, D ve E tipi antrepolar ise özel antrepo tipleridir.
Antrepolar hakkında verdiğimiz genel bilgilerden sonra antrepoları tek tek inceleyelim;
1. A Tipi Antrepolar (Genel Antrepo)
A Tipi Antrepo; işleticisinin, stok kayıtlarını tuttuğu ve antrepoya konulan eşyada herhangi bir noksanlık olması halinde gümrük vergilerini ödemekten sorumlu olduğu genel antrepo tipidir. A tipi antrepolar genel ihtiyaca yönelik olarak açılıp işletilirler ve eşyanın antrepoya konulmasından kira kazancı elde ederler.
2. B Tipi Antrepolar (Genel Antrepo)
B Tipi Antrepo; antrepoya konulan eşyadan, Gümrük Kanununun 97. Maddesinin birinci fıkrasında belirtilen kullanıcının sorumlu olduğu, antrepo beyannamesini kullanıcının verdiği genel antrepo tipidir. Antrepo işleticisinin sorumluluğu sınırlıdır. Antrepo işleticisi sadece antrepoyu kiralar. Antrepo stok kayıtları tutulmadığından beyanname ve belgeler gümrük kontrolüne esas teşkil eder.
Gümrük idaresince izin verilmesi halinde B tipi antrepoda eşyanın gümrüğe sunulmasına gerek yoktur. Beyannamenin bilgisayar ortamında veri işleme tekniği ile verilmesi mümkündür.
B tipi antrepoda, gümrük idaresi, rejime giriş beyannamesinin ve rejimi sona erdiren beyanname ve belgelerin kaydını tutar ve belgeleri muhafaza eder. B tipi antrepo işleticisi veya kullanıcısı da söz konusu belgeleri muhafaza eder. Stok kayıtları tutulmayabilir.
Antrepo stok kayıtları tutulmayan B tipi antrepoda işlemler beyannameler üzerinden yürütülür.
Gerek eşyanın çıkarıldığı gerekse eşyanın konulacağı B tipi antrepoda, antrepo rejimi altında eşya nakline izin verilmez.
Basitleştirilmiş usuller çerçevesinde B tipi antrepo rejimi uygulanan eşyanın serbest dolaşıma girişinde sadece eksik belgeyle beyan ve fatura verilmesi şeklinde beyan yöntemi uygulanabilir.
Gümrük antrepo rejimi uygulanmış eşyanın, ihracat ya da yeniden ihracat rejimine girişinde: B tipi antrepo rejimi uygulanan eşyanın ihracat rejimine girişinde eksik belgeyle beyan ve fatura verilmesi şeklinde beyan usulü uygulanabilir.
Beyanname yerine fatura verilmesi şeklinde basitleştirilmiş beyan usulü B tipi antrepolar için uygulanmaz.
3. C Tipi Antrepolar (Özel Antrepo)
C Tipi Antrepo; işleticisi ve kullanıcısı aynı kişi olan ve antrepoya alınan eşyadan bu kişinin sorumlu olduğu özel antrepo tipidir.
Antrepoya konulacak eşya, eşya listesinde belirtilmiş eşya ile sınırlıdır. Eşya listesi haricinde antrepoya eşya konulmak istenilmesi halinde müsteşarlıktan (gümrükler genel müdürlüğü) izin alınır.
Antrepoya konulacak eşyanın miktarı, özelliği, firmanın düzenli olarak eşya listesinde belirtilen eşyanın ticaretini yapması nedeniyle depolama masraflarının artması halinde C veya D tipi özel antrepo açılması giderlerin azalmasını sağlayabilir.
4. D Tipi Antrepolar (Özel Antrepo)
D Tipi antrepo; işleticisi ve kullanıcının aynı kişi olduğu, Gümrük Kanununun 104. Maddesinin 3. Fıkrasının uygulandığı özel antrepo tipidir. Eşyanın antrepoya alındığı tarihteki kıymet, miktarı dikkate alınarak vergiler hesaplandığından, buralara konulan eşya, basitleştirilmiş usul ile serbest dolaşıma sokulabilir.
Gümrük Kanununun 104/3. Maddesi hükmüne göre; Gümrük Antrepo rejimine tabi tutulmuş ithal eşyasının kanunun 71/1-c bendi hükmüne göre gümrüğe sunulmaksızın ve beyannamesi verilmeden önce serbest dolaşıma girmek üzere teslim edildiği hallerde, gümrük vergileri, eşyanın antrepo rejimine tabi tutulduğu tarihte yürürlükte bulunan vergi oranları ve diğer vergilendirme unsurlarına dayanarak hesaplanır. Bu hükmün uygulanması, eşyanın antrepo rejimine tabi tutulduğu tarihte tespit edilmesi şartlarına bağlıdır.
Ancak, yükümlünün serbest dolaşıma giriş beyannamesinin tescil tarihinde eşyanın bulunduğu hal ve niteliği ile diğer vergilendirme unsurlarına göre işlem yapılması yönünde talepte bulunması halinde, bu yönde işlem yapılır.
D tipi antrepoya ilişkin antrepoya giren eşya ile ilgili olarak tutulan antrepo stok defterinde bulunan stok kayıtlarında gümrük yönetmeliği 370. Maddesinde sayılan bilgilere ilave olarak, antrepo beyannamesindeki kıymeti, miktarı ve ayrıntılı tanımı ile ihtiyaç duyulacak bilgilerin gösterilmesi gerekir.
Basitleştirilmiş usuller çerçevesinde D tipi antrepo rejimi uygulanan eşyanın serbest dolaşıma girişi kayıt yoluyla yapılabilir.
Eksik belgeyle beyan usulünün D tipi antrepo için kullanılması durumunda, gümrük yönetmeliği 43. Maddesi (a) ve (b) bentlerine ilave olarak eşyanın niteliğine, kıymetine ilişkin bilgi ve eşyanın tarife pozisyonunun derhal ve kesin şekilde saptanması için gerekli ayrıntılı bilginin bulunması zorunludur.
Antrepoya konulacak eşya, eşya listesinde belirtilmiş eşya ile sınırlıdır. Eşya listesi haricinde antrepoya eşya konulmak istenilmesi halinde müsteşarlıktan (gümrükler genel müdürlüğü) izin alınır.
5. E Tipi Antrepolar (Özel Antrepo)
E Tipi antrepo; işleticisi ve kullanıcısının aynı kişi olduğu, gümrük kanununun 93. Maddesinin 4. Fıkrası uyarınca, izin hak sahibinin depolama yerinin antrepo addedildiği veya depolama yeri olmazsa dahi eşyaya antrepo rejimi hükümlerinin uygulandığı özel antrepo tipidir.
Özellikleri dolayısıyla E tipi antrepolarda gümrük yönetmeliğinin 365. Maddesinde belirtilen nitelik ve şartlardan tümü veya bir kısmı aranmayabilir.
E tipi antrepolarda, gümrük kanununun 99. Maddesinde belirtilen antrepo stok kayıtlarının antrepo işleticileri tutar. Bu kayıtlar gümrük idaresinin kontrolüne imkan verecek şekilde tutulur.
Antrepo rejimine giren eşya ile ilgili olarak, E tipi antrepolarda stok kayıtlarının gösterildiği bir antrepo Stok Defteri tutulur.
Özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, antrepo rejimine tabi olarak antrepoya giren ve antrepo rejimini sona erdirerek antrepodan çıkarılan eşya antrepo stok kayıtlarında gösterilir.
E tipi antrepoda eşyanın izin hak sahibinin antrepo addedilen depolama yerine ulaştığında stok kayıtlarına giriş işlemi yapılır.
Genel hükümler yanında, E tipi antrepolarda aşağıda belirtilen özel hükümler de uygulanır. Bunlar; sadece antrepo sahibi adına gelen eşyadan;
a. Sanayicilere ait yatırım malı, hammadde, makine ve benzeri eşya ile yatırım malları ve makinelerden bir tesis ait olup, hacim, ağırlık ve hassasiyet gibi özellikleri nedeniyle antrepo binalarına alınamayan ve doğrudan montaj mahalline alınması gerekli bulunan eşya,
b. Sadece ithalatçı statüsünde olmakla birlikte, bozulabilir ya da telef olabilir eşya ile büyük yer tutan ağır ve hacimli eşya,
Antrepo rejimi hükümlerine tabi olarak, antrepo addedilen yer veya montaj mahallerine ya da eşya sahibinin deposuna konulabilir.
6. F Tipi Antrepolar (Genel Antrepo)
F tipi antrepo, gümrük idarelerince işletilen genel antrepo tipidir.
Gümrük kanununun 47 ila 50. Maddelerinde belirtilen geçici depolama yerleri, aynı zamanda F tipi antrepo olarak işletilebilir.
Özellikleri dolayısıyla F tipi antrepolarda gümrük yönetmeliğinin 365. Maddesinde belirtilen nitelik ve şartlardan tümü veya bir kısmı aranmayabilir.
F tipi antrepoda, gümrük kayıtları stok kayıtlarının yerini alır.
Özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, antrepo rejimine tabi olarak antrepoya giren ve antrepo rejimini sona erdirerek antrepodan çıkarılan eşya antrepo stok kayıtlarında gösterilir.
Kaçak eşya, gümrük idaresince işletilen F tipi genel antrepolara konulur.
F tipi antrepo rejimi uygulanan eşyanın serbest dolaşıma ve ihracat rejimine girişinde basitleştirilmiş usule izin verilmez. Eksik belgeyle beyan usulü ile beyanname yerine fatura verilmesi şeklinde basitleştirilmiş beyan usulü F tipi antrepolar için uygulanmaz. Gümrük yönetmeliğinin 48. Maddesinde belirtilen, antrepo rejimine girişin kayıt yoluyla yapılmasına ilişkin usul F tipi antrepolar için uygulanmaz.
Önemli Not: “Antrepolar Hakkında Genel Bilgi” kısmı hariç yazının tamamı “Gümrük Kontrolörleri Derneği – Yayın No : 26’dan” alıntıdır. Bilginize…
YILMAZ SANLI
